Formica cinerea
Opis
Formica (Serviformica) cinerea (pierwomrówka żwirowa) to gatunek mrówek występujący na terenie całego kraju, preferujący piaszczyste, kserotermalne tereny (od nadmorskich wydm po piaszczyste lasy iglaste), a także żwirowe zbocza rzek. Gatunek pionierski, szybko zasiedlający tereny ciepłe i piaszczyste tereny związane z działalnością ludzką (np. kopalnie odkrywkowe) i zanikający wraz z porastaniem tych terenów przez roślinność. Mrówki z tego gatunku są wysoce agresywne i drapieżne.
F. cinerea tworzy kolonie zarówno monoginiczne jak i poliginiczne. Kolonie są zakładane klaustrlnie zaraz po locie godowym, lub też przez podział istniejących kolonii poliginicznych. Mrówki te tworzą dość rozległe podziemne gniazda do 80cm głębokości, z wieloma dłuższymi wyjściami prowadzącymi łagodnym nachyleniem na powierzchnię. Kolonie poliginiczne potrafią zajmować nawet kilka gniazd w okolicy (polidomia) połączonych długimi tunelami, a okazjonalnie mogą tworzyć się nawet superkolonie zajmujące spore areały (superkolonie z Niemiec i Rosji zajmują nawet 10ha powierzchni). Takie kolonie mogą mieć nawet kilka tysięcy królowych i przynajmniej kilka milionów robotnic.
Robotnice tego gatunku furażerują pojedynczo nawet do 100m od gniazda w poszukiwaniu tak padliny jak i ofiar. Większe zdobycze często są zabijane i transportowane grupowo. Korzysta także ze spadzi trofobiontów. Są to mrówki wyjątkowo agresywne i terytorialne, jednak do walk między koloniami tego gatunku dochodzi raczej sporadycznie. Potrafią się rekrutować w celu pomocy schwytanym/zasypanym osobnikom.
F. cinerea z rzadka pada łupem najazdów Fomica cinerea, a także bywa gospodarzem społecznych pasożytów z podrodzaju Formica (s.str).
Formy płciowe pojawiają się od czerwca do sierpnia, a loty godowe występują od końca lipca do sierpnia w upalne dni.
Wygląd
- Królowa - około 1cm długości. Ubarwienie jednolicie czarne, matowe (co odróżnia je dość widocznie od Formica fusca. Na zdjęciach makro widoczny delikatny meszek na całej powierzchni. Na rozdętym odwłoku mogą występować błyszczące czanre pasy (miejsca, w których zwykle tergity nachodzą na siebie).
- Robotnice - ok. 4-7mm długości. Jednolicie czarne, lub czarne z brązowymi odnóżami. Z rzadka mogą występować jaśniejsze, jasnobrązowe lub czerwonawe, mutacje kolorystyczne (wschodnia Słowacja, Ukraina, zachodnia Syberia).
Hodowla
Mrówki te, podobnie jak pozostałe gatunki z Serviformica, są dość łatwe do utrzymania w hodowli. Jedyną trudnością stanowi potrzeba przezimowania kolonii przynajmniej przez 2-3 miesiące. Bez hibernacji mrówki te mają tendencję do wstrzymywania rozwoju kolonii nawet do roku.
W warunkach domowych nie wymagają dogrzewania, jednak rozwój kolonii zachodzi szybciej w wyższych temperaturach - optimum temperaturowe dla rozwoju potomstwa mieści się w przedziale 29-30*C.
Zobacz też
Na podstawie
- "The Ants of Central and North Europe" - B. Seifert, 2018
- "The Ants (hymenoptera, Formicidae) Of Poland" - W. Czechowski [et al.], 2002