Myrmica rubra

Z WikiMrówki

Opis

Myrmica rubra
SYNONIM
wścieklica zwyczajna
Ant1 mj.png
Klasyfikacja taksonomiczna
Królestwo: Animalia
Klad: Euarthropoda
Klasa: Insecta
Rząd: Hymenoptera
Rodzina: Formicidae
Podrodzina: Myrmicinae
Plemię: Myrmicini
Rodzaj: Myrmica
Gatunek:  M. rubra
Nazwa binominalna
Myrmica rubra
Linnaeus, 1758
Dane hodowlane
Trudność hodowli: 2/4*
Popularność hodowli: 2/4**
Okres rojenia: VIII-IX
* 1 - łatwy, 4 - b. trudny ** 1 - popularny, 4 - niemal nie do zdobycia


Myrmica rubra (wścieklica zwyczajna) - jedna z najpospolitszych mrówek Polski i Europy, występuje również w Azji (mapa). Zawleczona do Ameryki Północnej. Gniazduje przede wszystkim w ziemi, często pod kamieniami lub innymi płaskimi przedmiotami, w butwiejącym drewnie, czasem tworzy niewielkie kopczyki z ziemi i szczątków roślin. Gatunek synantropijny. Wilgociolubny, spotykany w ogrodach, na skrajach lasów, wilgotnych łąkach.

Żywi się spadzią mszyc, poluje również na drobne stawonogi, nie gardzi jednak martwymi stawonogami ani resztkami jedzenia pozostawionymi przez ludzi, szczególnie słodkimi. Żywi się również nektarem oraz sokiem słodkich owoców, a także pyłkiem. W przypadku odnalezienia pokarmu przez furażerującą robotnicę, wraca ona do gniazda znacząc drogę szlakiem zapachowym (przy czym szlak ten zawiera również zakodowaną informację o tym, czy pokarm ma charakter węglowodanowy czy białkowy, w pierwszym przypadku informuje również o zasobności źródła, a w drugim - czy potencjalna zdobycz jest martwa czy żywa). Po dotarciu do gniazda zwiadowczyni przekazuje informację o odnalezionym pokarmie. Zaalarmowane w ten sposób robotnice masowo podążają szlakiem zapachowym do źródła pokarmu. Strategia ta ma na celu jak najszybsze jego wyeksploatowanie, nim zjawią się konkurenci.

Gatunek poliginiczny i polikaliczny. Królowe zakładają kolonie metodą półklasztorną (potrzebne źródło), niewykluczona jest również pleometrozja (potrzebne źródło). Po pojawieniu się pierwszych robotnic, w przypadku założenia kolonii przez więcej niż jedną królową, następuje eliminacja poprzez zabicie lub wyrzucenie nadliczbowych królowych przez robotnice, przy czym możliwe jest pozostawienie w gnieździe więcej niż jednej królowej. Młode królowe po locie godowym mogą również podjąć próbę przyłączenia się do istniejących kolonii. Nowe kolonie powstają także przez podział kolonii poliginicznych.

Kolonie liczą sobie od kilkuset do ok. dziesięciu tysięcy osobników. Mrówki te nie tworzą stałych gniazd, są bowiem półnomadne i często zmieniają miejsce gniazdowania. W związku z powyższym nie wykształciły instynktu załatwiania potrzeb fizjologicznych w konkretnym, przeznaczonym do tego celu miejscu.

Gatunek pionierski. Rójki w Polsce od sierpnia do końca września.

M. rubra broni przede wszystkim gniazda, czasem jednak walczy także w obronie źródeł pokarmu. Wdaje się często w międzygatunkowe i wewnątrzgatunkowe walki. Boleśnie żądli.

Skutecznie konkuruje z L. niger o miejsca gniazdowania.

Występują u tej mrówki dwie formy królowych - makroginy i mikroginy (najprawdopodobniej niezdolne do samodzielnego założenia kolonii, przez pewien czas uważane za inkwilina M. rubra, czego jednak nie potwierdziły badania genetyczne). Stwierdzono, iż mikroginy produkują czterdzieści razy więcej form płciowych, niż makroginy, a produkcja robotnic jest mocno ograniczona. Podział ten stanowi przejaw różnych strategii rozprzestrzeniania gatunku.

M. rubra zostały, jak wspomniano wyżej, zawleczone do Ameryki Północnej. Pozbawione konkurencji europejskich gatunków mrówek, zarzuciły loty godowe i stały się gatunkiem wysoce inwazyjnym, skutecznie konkurującym z tamtejszymi gatunkami mrówek, nierzadko całkowicie je eliminując, m.in. poprzez monopolizowanie źródeł pokarmu oraz miejsc gniazdowania (z uwagi na obniżoną agresję w stosunku do innych kolonii własnego gatunku, zagęszczenie może wynosić nawet cztery gniazda na metr kwadratowy, przy czym w każdym może znajdować się ponad pięć tysięcy dwieście robotnic i ok. czterdziestu królowych). Nie bez znaczenia jest fakt, iż będąc mrówką tolerującą niższą temperaturę, rozpoczyna furażerowanie wcześniej, niż rodzime gatunki mrówek. M. rubra ma również negatywny wpływ na inne bezkręgowce oraz gady. Ze względu na dużą koncentrację gniazd, zaciekłą ich obronę oraz bolesne użądlenia, stanowią także utrapienie właścicieli trawników, dając się we znaki również zwierzętom domowym.

Wygląd

  • Królowa - kolor od brunatnego do czerwonego, ciało masywniejsze, niż robotnicy, do zakończenia lotu godowego posiada skrzydła, od 5,5 do 7 mm.
  • Robotnica - kolor od brunatnego do jasnoczerwonego, od 4 do 6 mm.
  • Samiec - ciemnobrunatny lub niemal czarny, masywny, posiada skrzydła, wielkość od 5 do 6 mm.

Hodowla

Mrówka prosta w hodowli (pomijając okres półklasztorny), wytrzymała i odporna na błędy hodowcy. Wymaga wilgotnego środowiska.

Zobacz też

Źródła


BartTP - BartTP (dyskusja) 00:07, 16 lut 2018 (CET)